Budowy Pomnika Wypędzonych w Poznaniu

Społeczny Komitet

Jest miejsce pod pomnik Wypędzonych Wielkopolan

Miasto przyznało działkę.

Trzyletnie starania zostały uwieńczone powodzeniem. Wytypowana przez nas działka u zbiegu ulic Towarowej i Powstańców Wielkopolskich została 31 stycnia 2014 r. przyznana na inwestycję celu publicznego - pod budowę pomnika Wypędzonych Wielkopolan.

Nieustannie powiększa się dystans czasowy od zakończenia II wojny światowej - to już prawie 70 lat! Oznacza to, że już tylko starsi seniorzy pamiętają dramaty Golgoty Zachodu i Wschodu, barbarzyństwo Niemców i Sowietów rozpoczęte 1 i 17 września 1939 roku.

Pamięć o przerwaniu znakomitego rozwoju II Rzeczypospolitej powinna być przekazana następnym pokoleniom. Świadkowie niemieckiego gwałtu zadanego cywilnej ludności Wielkopolski stopniowo odchodzą. Społeczny Komitet Budowy Pomnika Wypędzonych w Poznaniu stawia sobie za cel wzniesienie pomnika tym wszystkim Wielkopolanom, których niemiecki najeźdźca ograbił z majątku, wypędził z domów i mieszkań, więził w obozach, wygnał do Generalnego Gubernatorstwa lub przegnał do baraków, piwnic czy strychów. Pomnik ma obrazować niebywały terror niemiecki nad "rasowo wadliwymi" Polakami. Wielu wypędzonych nie przeżyło, wielu wcześniej pozbawiono życia lub wykończono w obozach koncentracyjnych.
Trzyletnie starania zostały uwieńczone powodzeniem. Wytypowana przez nas działka u zbiegu ulic Towarowej i Powstańców Wielkopolskich została przyznana na inwestycję celu publicznego, konkretnie pod budowę pomnika Wypędzonych Wielkopolan (decyzja nr 15/2014 z dnia 31.01.2014).

Dlaczego nie przy Głównej?

Społeczny Komitet planował wzniesienie pomnika przy skrzyżowaniu ulic Bałtyckiej i Rozewskiej, a więc w przybliżeniu tam, gdzie funkcjonował niemiecki obóz przesiedleńczy przy Głównej (Lager Glowna). Zmiana koncepcji nastąpiła dość nieoczekiwanie w trakcie dyskusji na otwartym zebraniu Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w lutym 2013 roku. Prof. dr hab. Zbigniew Mazur z Instytutu Zachodniego wyraził opinię, by (cytuję): „skopiować Gdynię, coś zrobić w okolicach dworca głównego, jest tam sporo miejsca, można wykroić skwer, nazwać go, postawić pomnik. Dworzec lub jego okolice mają w tym wypadku własną, bardzo nośną symbolikę".
Nasze Stowarzyszenie uznało, że argumentów za lokalizacją przy Zintegrowanym Centrum Komunikacyjnym jest rzeczywiście wiele:

  1. położenie w intensywnie uczęszczanej przestrzeni zarówno przez mieszkańców Poznania jak i gości w szerokim rozumieniu tego słowa; to położenie urzeczywistnia walor edukacyjny,
  2. położenie na trasie już istniejących pomników, przypominających najnowszą historię miasta; regionu i Polski (licząc od wschodu): pomnik martyrologii Żydów, pomnik Powstańców Wielkopolskich, tablica upamiętniająca kaźnie Gestapo i SS w Domu Żołnierza, pomnik Poznańskiego Czerwca z pobliskim muzeum Powstania Poznańskiego, pomnik S. Mikołajczyka, panteon zasłużonych Wielkopolan na dziedzińcu kościoła oo. dominikanów, pomnik Polskiego Państwa Podziemnego, pomnik Armii „Poznań" Cmentarz Zasłużonych, stoki Cytadeli,
  3. położenie w pobliżu załadunku wypędzanych na wagony kolejowe, a kilka lat później - miejsce przyjazdu tych, którzy ocaleli,
  4. możliwość zaprojektowania pomnika z placem na uroczystości,
  5. teren w gestii Skarbu Państwa.

Co dalej?

tablica-towarowa2014Jest rzeczą zrozumiałą, że wielu mieszkańców Głównej może być zawiedzionych z powodu zmiany lokalizacji pomnika. Inicjatorzy chcą jednak zapewnić, że kamień z tablicą informacyjną przy ul. Bałtyckiej 7 pozostanie na swoim miejscu. Tym bardziej, że Wydział Kultury Urzędu Miasta zrealizował nasz postulat korekty treści tablicy i wzmocnienia konstrukcji cokołu pod kamieniem. W każdą rocznicę pierwszej przywózki więźniów do obozu (5 listopada w godzinach 11.00 -12.00) będziemy składać kwiaty i zapalać znicze. Wiemy, że Rada Osiedla Główna pamięta o tej dacie, jak również o potrzebie bieżącej troski o memoriał, współpracując z kadra nauczycielską i młodzieżą szkolną.

Zdecydowane poparcie naszych starań o pomnik zadeklarowały Rada Osiedla Główna oraz wiele stowarzyszeń kombatanckich. O potrzebie wzniesienia Pomnika Wypędzonych Wielkopolan w Poznaniu jednogłośnie wypowiedziała się Rada Miasta Poznania 5 listopada 2013 roku, Stowarzyszenie Społeczny Komitet Budowy Pomnika Wypędzonych w porozumienia ze Stowarzyszeniem „Wspólnota Polaków Wypędzonych i Poszkodowanych przez Niemców w latach 1939-1945" rozpoczyna starania o dotacje na rozpisanie ogólnopolskiego konkursu na projekt architektoniczno-rzeźbiarski pomnika a także na realizację pomnika. Jest zrozumiałe, że pomnika nie są w stanie zbudować nieliczni, autentycznie wypędzeni przez Niemców dzisiejsi osiemdziesięciolatkowie.

Adresatami naszych wystąpień o dotacje będą: Prezydent Miasta Poznania, Wojewoda Wielkopolski, Marszałek Województwa Wielkopolskiego, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a także Komisja Europejska, posiadająca fundusze na badania, edukację i upamiętnienie zbrodni reżimów totalitarnych. Mamy nadzieję, że pomogą także Starostwa Powiatowe i Urzędy Gminne tych powiatów, gdzie funkcjonowały obozy przesiedleńcze i punkty zborne. Na konto Społecznego Komitetu Budowy Pomnika Wypędzonych przyjmujemy także wpłaty od osób prywatnych, stowarzyszeń i firm.

Co się dzieje w Gdyni?

Poznański Społeczny Komitet śledzi podobne do naszych starania Stowarzyszenia Gdynian Wysiedlonych. Jak wiadomo, w 1939 roku Niemcy wygnali z Gdyni ok. 70% polskich mieszkańców i utworzyli niemieckie miasto nazwane na życzenie Hitlera „Gotenhafen". Konkurs na pomnik deportowanych Gdynian ogłosił Prezydent Miasta w lutym 2013 r.
(...)

 

[ więcej o pomniku w Gdyni: http://www.pomnik.org.pl/index.php/pomnik-gdynian 


Artykuł ukazał się w Czasopiśmie Mieszkańców "My".